Vergeleken met een Wassenaardeal is het creatief omgaan met en negeren van feiten, beginselen, wetten en procedureregeltjes door rechters ten behoeve van een favoriete procespartij, immers een kleinigheid. Een rechter vindt tenslotte iets wel of juist niet (on)voldoende aannemelijk. Anders gezegd: de feiten bepalen voor de rechter niet het vonnis, maar de rechter bepaalt met het vonnis de feiten. Van de ene rechter krijg je voor dezelfde gebeurtenis een schadevergoeding van de andere of in hoger beroep, kan je ernaar fluiten.
Geen straf voor disfunctionerende rechters
Rechters beroepen zich graag op hun onpartijdigheid en professionaliteit. Een partijdige rechter laat zich dan ook vergelijken met een piloot met een chronisch drankprobleem. Daar kán een landing nog best goed aflopen maar bij een partijdige rechter maak je geen schijn van kans. Maar de één heeft niets te zoeken in een cockpit, de ander niets in een rechtszaal. Dat er foute rechters bestonden werd voor het eerst in 2011 groot in het nieuws gebracht door RTL Nieuws. Met de aanhef “foute rechters nauwelijks aangepakt” en een aantal voorbeelden (dronken achter het stuur, ongewenste intimiteiten, e.d.) werd verre van geruststellend meegedeeld dat het nog maar het topje van de ijsberg betrof. Als een dergelijk bericht over piloten zou verschijnen, zou de betreffende maatschappij de volgende dag failliet zijn. Maar rechters mogen aanmodderen. Het toezicht en de regeltjes van de RvdR kosten weliswaar veel geld maar leveren weinig op. Een meerderheid van de tweede kamer vindt ondertussen dat disfunctionerende rechters in rang verlaagd of overgeplaatst moeten kunnen worden en minister Opstelten diende in 2014 zelfs een wetsvoorstel in om foute rechters harder aan te kunnen pakken. Angstvallig wordt het woord corruptie, fraude of schending ambtseed in de toelichting vermeden. Maar waarom zouden meer regeltjes effect hebben als het “management” van rechtbanken na ruim 15 jaar niet eens in staat is om een lijstje met alle nevenfuncties te overleggen?
Ongetwijfeld zal het merendeel der rechters iedere dag gewetensvol en integer aan het werk gaan en op de website van de RvdR staat het zo mooi: Voor iedereen geldt hetzelfde recht. Voor iedereen gelden dezelfde regels. Als 2 partijen een conflict hebben over de regels, beslist de rechter. Als een partij het niet eens is met de beslissing van de rechter, kan hij in hoger beroep. Een hogere rechter kijkt dan opnieuw naar de zaak, met een frisse blik. Maar rechters zijn ook gevaarlijke ambtenaren waar je geen ruzie mee moet maken. Dat ondervond Hugo Smit die een hoge prijs betaalde voor zijn verwijt dat Westenberg hem intimiderend had opgebeld. In plaats dat de RvdR Westenberg tot de orde riep mocht de onder ede liegende Westenberg juist op gemeenschapskosten procederen tegen Smit. Na 13 jaar kwam het gerechtshof bij zinnen en stopte Westenberg af die, in strijd met de gedragscode, als rechter en passant ook nog betaalde adviezen bleek te geven. Een schaduw over zijn vertrek was daarom dat zijn meineed onbestraft bleef en hij in plaats daarvan een gouden handdruk meekreeg bij zijn vervroegd pensioen. Het ongestraft meineed plegen in civiele procedures (het OM vervolgt toch niet) is overigens de meest ondermijnende vorm van een eerlijk proces. (Liegen in de rechtszaal loont, Nwe Revu 26/10/16)
Machtsmisbruik en knevelarij
Maar het kan erger. En vanwege de agressieve bejegening die mr Hugo Smit ten deel viel wordt hier verder gerefereerd aan Mr X – inmiddels werkzaam in de Hoge Raad – die eveneens volledig in bescherming wordt genomen door het OM en de RvdR. Wat was het geval?
Ir. A. Mol (AM) werd door zijn ex-werkgever KTI vanaf 1980 tot heden achterna gezeten omdat hij met zelf ontwikkelde software voor zich zelf was begonnen. KTI verweet dat hij geheime know how had gestolen maar AM stelde dat hij gebruik had gemaakt van een open Italiaanse bron. De Haagse KG rechter Bondam was in 1980 dan ook snel klaar met de eis van KTI die niets kon en wilde bewijzen. KTI begon toen een bodemprocedure 80/5207 maar werkt niet mee aan een deskundige-onderzoek. Na 9 jaar vraagt en krijgt AM verval van instantie. Maar dan spant Pyrotec/KTI corp rechtszaken aan in de VS. Die lopen na bijna 4 jaar in 1992 op dezelfde manier af, d.w.z. geen uitspraak. Wel leverde het KTI Italiaanse verklaringen op waaruit moest blijken dat KTI al sinds eind jaren 70/begin ‘80 auteursgerechtigde was. In december 1992 neemt KTI in Nederland AM namens meerdere firma’s uit het KTI concern opnieuw onder vuur, dit keer bijgestaan door mr S. de Wit tevens rechter plaatsvervanger en wederom in KG want volgens mr X is er na 13 jaar nog steeds een spoedeisend belang. Het KG begint goed, d.w.z. mr X vraag expliciet aan KTI of Mol die know how gestolen kon hebben. KTI moet dan erkennen dat dit niet mogelijk was maar X negeert die cruciale mededeling in zijn uitspraak! De KTI advocaat heeft blijkbaar al een conceptvonnis in bezit want een stagiaire stuurt dat per abuis aan Mols advocaat. Die had nog nooit zoiets meegemaakt en concludeert met een geraadpleegde collega: vooroverleg. Mr X oordeelde (KG 93/677) dan ook dat AM zijn software moest afgeven, de namen van zijn afnemers bekend moest maken en hen in een voorgeschreven brief moest meedelen dat hij illegale software aanbiedt. Bovendien krijgt KTI verlof om beslag te leggen op zijn huis, auto en bankrekening en hem zelfs mag gijzelen. Tot woede van KTI haalt mr Mars de advocaat van Mol, de kern van het vonnis van Mr X onderuit in een verklaring waarin hij o.a. meedeelt ”…… On that occasion I heard KTI bv admit, in answer to a question asked by the President, that no secret know-how concerning Spyro (= software programma) was available at KTI v during the employmentr of Mr. Mol with KTI bv……” AM weigert ook aan de geboden te voldoen en een jaar later wordt zijn huis en auto verkocht, zijn Nederlandse bankrekening leeggehaald en wanneer hij wordt aangehouden voor de gijzeling wordt hem in een spoed KG het zwijgen opgelegd. Zonder inachtneming van de wettelijke formaliteiten wordt hij afgevoerd naar het huis van bewaring. De maatschap van Mols advocaat is inmiddels dermate onder druk gezet dat zijn advocaat niet meer komt opdagen. Vanuit de gevangenis moet hij op zoek naar een nieuwe advocaat. Die heeft 2 procedures en 129 dagen nodig voordat Mol vrij komt en nog eens 2 procedures en 3 jaar voordat in rechte vastgesteld werd dat de gijzeling “ab initio” onrechtmatig was. De klacht van Mol over partijdigheid tegen mr X wordt door diens collega Van Delden afgedaan als stemmingmakerij. Vervolgens waren er weer 13 jaar nodig, inclusief een klacht bij het EHRM dat het Haagse gerechtshof veroordeelde voor justice delayed, justice denied om het tot een uitspraak te dwingen. In een ware volte face stelde het gerechtshof (96/1350) vast dat KTI pas vanaf 1990 het auteursrecht (AR) via een mondelinge overdracht (zwaar bekritiseerd door deskundigen!) zou hebben verkregen. Daarmee kwam vast te staan dat AM vóór 1990 geen inbreuk gemaakt kon hebben op het auteursrecht hetgeen mr X al 16 jaar eerder wist. Onbedoeld werd ook duidelijk dat KTI al die tijd op basis van valse verklaringen had geprocedeerd. De aan Mol opgelegde dwangsommen gingen overigens niet van tafel en belopen inmiddels meer dan €300 miljoen. Geïnteresseerden kunnen op zijn website (alfred-mol.vpweb.be) alle uitspraken, bewijsstukken en verklaringen terugvinden.
Nawoord
Van enig zelfreinigend vermogen bij de rechterlijke macht is nauwelijks sprake. Boterzachte richtlijnen, gedragscodes en een wetswijziging om rechters harder aan te pakken blijkt vooral windowdressing. Als de beroepseed serieuzer genomen zou worden had menig rechter al voor het leven geschorst kunnen worden. Maar ook de huidige ontslagprocedure bij de PG van de HR is een farce (Van Delden heeft gelijk dat er nog nooit iemand langs die weg ontslagen is). En omdat het de uitvoerende macht en de wetgever wel erg goed uitkomt dat ze zich wegens de scheiding der machten nooit met partijdige rechters mogen, willen en hoeven te bemoeien, kunnen misstanden zoals hierboven beschreven blijven voortbestaan.
Het bovenstaande toont ook aan dat partijdige rechters lange procedures uitlokken, de werkdruk verhogen en nodeloos beslag leggen op capaciteit en middelen. Alleen advocaten (uurtje factuurtje) spinnen er garen bij. Een verzoek van Mol om schadevergoeding voor de onrechtmatige gijzeling werd afgewezen door de RvdR. Mol (en velen met hem) hebben het wel gehad met de dames en heren in toga. Voor compensatie is hij eigenlijk aangewezen op een Wassenaardeal á la De Kroes die bewezen heeft dat als het er echt op aan komt, buiten de rechtszaal veel mogelijk is.
Geef een reactie